Trądzik to jedno z najczęstszych schorzeń skóry, które potrafi uprzykrzyć życie nie tylko nastolatkom, ale i dorosłym. Czy wystarczy postawić na dermokosmetyki, czy lepiej od razu udać się do specjalisty? Jakie są najczęstsze mity dotyczące pielęgnacji skóry trądzikowej, a jakie nowoczesne metody leczenia są obecnie dostępne? O tym, jak skutecznie radzić sobie z problemem trądziku, opowiada dr n. med. Aneta Gruchała-Cisłak, dermatolog z naszego Powiatowego Centrum Zdrowia w Brzezinach.
Jak rozpoznać moment, w którym trądzik wymaga konsultacji dermatologicznej?
dr n. med. Aneta Gruchała-Cisłak: – Trądzik zwyczajny to najczęstsza choroba skóry. Przede wszystkim dotyczy osób między 11. a 30. rokiem życia. Lokalizuje się głównie na twarzy, ale także na plecach oraz klatce piersiowej. W obrazie klinicznym stwierdza się zaskórniki, grudki, krosty, guzki oraz cysty. Zmiany mogą ustępować z pozostawieniem blizn oraz przebarwień pozapalnych.
– Leczenie trądziku powinno być prowadzone przez lekarza dermatologa, aby zredukować zmiany skórne i zapobiec powikłaniom. Ważnym aspektem jest również zadbanie o poprawę jakości życia, która obniża się znacząco u sporej grupy pacjentów z trądzikiem. Samodzielnie można zadbać o odpowiednią pielęgnację skóry trądzikowej. Jeżeli jest ona niewystarczająca, warto skonsultować się ze specjalistą.
Czy warto wcześniej spróbować leczenia dostępnego bez recepty, czy od razu udać się do specjalisty?
dr n. med. A. Gruchała-Cisłak: – Część leków stosowanych w leczeniu trądziku jest dostępnych bez recepty. Wielu pacjentów podejmuje próby samodzielnego leczenia, co nie zawsze przynosi pożądane efekty. W niektórych przypadkach prowadzi to do pogorszenia stanu skóry. Bardzo ważne jest dobranie leków do rodzaju i nasilenia zmian skórnych, a także indywidualnych potrzeb skóry. Dlatego wydaje się, że najlepszym rozwiązaniem będzie leczenie trądziku u dermatologa.
Czy domowe sposoby leczenia trądziku mogą być skuteczne, czy raczej stanowią zagrożenie?
dr n. med. A. Gruchała-Cisłak: – Domowe sposoby na trądzik mogą stanowić zagrożenie, jeżeli będą opóźniać wdrożenie odpowiedniego leczenia. Należy pamiętać, że wczesne wprowadzenie skutecznego leczenia trądziku zapobiega procesowi bliznowacenia. Późniejsze leczenie blizn jest znacznie trudniejsze i nie zawsze daje satysfakcjonujące efekty. Wiele domowych sposobów, takich jak zastosowanie maseczek, olejków, toników oraz zmiana nawyków żywieniowych, może skutecznie wspomagać terapię ustaloną przez lekarza dermatologa.
Jaką rolę w leczeniu trądziku odgrywają dermokosmetyki? Czy mogą one zastąpić leczenie farmakologiczne?
dr n. med. A. Gruchała-Cisłak: – W lekkich postaciach choroby zastosowanie dermokosmetyków może być wystarczające. Przede wszystkim jednak odpowiednia pielęgnacja skóry dermokosmetykami pełni ważną rolę wspomagającą leczenie farmakologiczne. Powinny one zawierać odpowiednio dobrane składniki o działaniu przeciwłojotokowym, złuszczającym i pobudzającym proces odnowy komórkowej, nawilżającym, łagodzącym oraz matującym.
Czy stosowanie zbyt wielu kosmetyków może pogorszyć stan skóry?
dr n. med. A. Gruchała-Cisłak: – Skóra trądzikowa wymaga przemyślanej pielęgnacji. Stosowanie zbyt dużej liczby kosmetyków może źle wpłynąć na jej stan. Skóra trądzikowa łatwo ulega podrażnieniu, dlatego zbyt wysokie stężenia substancji aktywnych lub nieodpowiednio dobrane preparaty powodują pogorszenie stanu skóry zamiast jego poprawę.
Jakie są najczęstsze mity na temat przyczyn i leczenia trądziku?
dr n. med. A. Gruchała-Cisłak: – Mitem jest to, że trądzik mija samoistnie z wiekiem i nie trzeba nic robić. Jest to choroba, która wymaga leczenia.
– Mitem jest również to, że należy mechanicznie usunąć zmiany trądzikowe. Ugniatanie zaskórników, grudek i krost może prowadzić do powstania blizn lub przebarwień.
– Kolejnym mitem jest to, że skóra trądzikowa nie potrzebuje dodatkowego nawilżenia. Zbyt intensywne działania wysuszające mogą spowodować nasilenie stanu zapalnego i wzmagać produkcję łoju. Należy szczególnie uważać z kosmetykami zawierającymi alkohol, gdyż ma on działanie wysuszające i może dodatkowo podrażnić skórę trądzikową.
Jakie są obecnie dostępne metody leczenia trądziku? Czy istnieją nowoczesne zabiegi wspomagające terapię?
dr n. med. A. Gruchała-Cisłak: – Mamy do dyspozycji preparaty miejscowe oraz leczenie ogólne.
– Leczenie miejscowe jest wystarczające u 60% pacjentów z trądzikiem. Preparaty miejscowe mają właściwości przeciwzaskórnikowe, przeciwbakteryjne, przeciwzapalne i przeciwłojotokowe. Możemy zastosować retinoidy, nadtlenek benzoilu oraz kwas azelainowy w monoterapii. W wielu przypadkach korzystne jest leczenie skojarzone, czyli kuracja naprzemienna lekami z dwóch różnych grup, np. antybiotyk z retinoidem. Ponadto stosuje się preparaty łączone lub różne preparaty na dzień i na noc.
– Umiarkowane oraz ciężkie postacie trądziku są wskazaniem do zastosowania leków ogólnych, czyli izotretynoiny lub antybiotyków doustnych. U części pacjentów dodatkowo zalecana jest terapia hormonalna, głównie doustna antykoncepcja hormonalna.
Jak długo zazwyczaj trwa leczenie trądziku i czy efekty są trwałe?
dr n. med. A. Gruchała-Cisłak: – Celami leczenia trądziku jest zlikwidowanie lub zmniejszenie objawów oraz zapobieganie procesowi bliznowacenia. Po zaprzestaniu leczenia można się spodziewać nawrotu zmian, dlatego bardzo istotne jest stosowanie terapii podtrzymującej. Terapia trądziku jest przewlekła i wymaga systematyczności. Leczenie trwa zazwyczaj wiele miesięcy.
Jakie podstawowe zasady pielęgnacji skóry z trądzikiem powinni stosować nastolatkowie na co dzień?
dr n. med. A. Gruchała-Cisłak: – Przede wszystkim należy pamiętać o odpowiednim myciu skóry twarzy, aby oczyścić ją z makijażu, a także z nadmiaru łoju, złuszczonego naskórka i potu.
– Należy do tego używać delikatnych preparatów (płynów micelarnych, żelów, pianek) o kwaśnym pH 5,0-7,0. Ponadto, należy pamiętać o nawilżaniu skóry trądzikowej, najlepiej preparatami bez substancji zapachowych i drażniących. Dodatkowo bardzo ważne jest stosowanie kremów z filtrami UVA/UVB z SPF wynoszącym co najmniej 15 codziennie przez cały rok.
– W przypadku makijażu należy pamiętać o stosowaniu pudrów, podkładów i fluidów niekomedogennych. Szczególnie ważne jest dbanie o czystość gąbek i pędzli.