Październik to czas, w którym szczególnie dużo mówi się o profilaktyce raka piersi. Regularne badania mogą uratować życie, a wczesne wykrycie choroby znacząco zwiększa szanse na pełne wyleczenie. W rozmowie z dr n. med. Aleksandrą Szcześniewską, ginekologiem ze Szpitala Specjalistycznego w Brzezinach, poruszymy tematy związane z profilaktyką, samobadaniem piersi oraz czynnikami ryzyka. Doktor Szcześniewska wyjaśnia, dlaczego regularne badania są kluczowe i jakie sygnały powinny skłonić kobiety do natychmiastowej konsultacji z lekarzem.
Październik jest miesiącem świadomości raka piersi. Dlaczego tak ważne jest, aby kobiety regularnie wykonywały badania profilaktyczne?
dr n. med. Aleksandra Szcześniewska: – Październik to Miesiąc Świadomości Raka Piersi, a to doskonały moment, aby przypomnieć kobietom, jak ważne są regularne badania profilaktyczne. Regularne kontrole, takie jak mammografia czy samobadanie piersi, mogą dosłownie uratować życie. Dlaczego? Przede wszystkim, wczesne wykrycie raka piersi daje znacznie większe szanse na skuteczne leczenie. Kiedy rak zostanie wykryty na wczesnym etapie, leczenie jest mniej inwazyjne, a szanse na pełne wyleczenie są zdecydowanie większe.
– Warto pamiętać, że rak piersi może rozwijać się bez żadnych widocznych objawów. W początkowych fazach choroby kobieta może nie odczuwać żadnych dolegliwości, dlatego regularne badania są kluczowe, nawet jeśli wydaje się, że wszystko jest w porządku.
– Badania profilaktyczne mają też inny ważny aspekt – pomagają lepiej poznać swoje ciało. Regularne kontrole pozwalają zidentyfikować wszelkie zmiany i szybciej reagować na wszelkie niepokojące sygnały. Dzięki temu kobiety zyskują większą świadomość swojego zdrowia.
– Nie można też zapomnieć o tym, że wczesne wykrycie raka piersi znacząco zmniejsza wskaźniki śmiertelności. Postępy w medycynie pozwalają na skuteczne leczenie, które przynosi najlepsze efekty, gdy rak zostanie zdiagnozowany we wczesnym stadium.
– Szczególnie istotne są regularne badania dla kobiet, u których w rodzinie występowały przypadki raka piersi. Dla nich profilaktyka może okazać się kluczowa, ponieważ pozwala wykryć zmiany, zanim staną się one poważnym zagrożeniem.
Jakie są najczęstsze objawy, które mogą sugerować rozwój raka piersi i na które kobiety powinny zwracać uwagę?
dr n. med. A. Szcześniewska: – Najczęstsze objawy, które mogą sugerować rozwój raka piersi, to sygnały, na które każda kobieta powinna zwracać uwagę. Po pierwsze, jednym z najbardziej typowych objawów jest pojawienie się guzka w piersi lub okolicy pachy. Może być twardy, nieruchomy, bolesny, ale często nie wywołuje żadnych dolegliwości bólowych, co sprawia, że łatwo go zlekceważyć.
– Zmiany w wyglądzie piersi również mogą być niepokojące. Mogą to być powiększenie jednej piersi, zmiana kształtu czy pojawienie się asymetrii, które wcześniej nie występowały. Do tego dochodzą zmiany skórne, takie jak zaczerwienienie, zgrubienie skóry lub jej pomarszczenie, które może przypominać skórkę pomarańczy.
– Kolejnym ważnym sygnałem są zmiany dotyczące brodawki – jej wciągnięcie, zmiana kształtu lub wydzielina, szczególnie krwawa, powinny skłonić do natychmiastowej konsultacji z lekarzem. Choć ból piersi rzadko jest bezpośrednim objawem raka, to jeśli pojawia się bez wyraźnej przyczyny, warto to sprawdzić.
– Nie należy również bagatelizować powiększonych węzłów chłonnych, zwłaszcza pod pachą lub na szyi. Obrzęk w tych miejscach może być oznaką, że coś dzieje się z organizmem.
– Każda kobieta powinna regularnie obserwować swoje ciało i zgłaszać lekarzowi wszelkie niepokojące zmiany. Wczesna reakcja może mieć kluczowe znaczenie dla zdrowia i życia.
W jakim wieku kobiety powinny zacząć regularnie przeprowadzać badania mammograficzne lub USG piersi? Czy są jakieś konkretne wytyczne?
dr n. med. A. Szcześniewska: – Kobiety powinny regularnie przeprowadzać badania piersi, takie jak mammografia czy USG, zgodnie z wytycznymi, które zależą od wieku i indywidualnego ryzyka. Ogólnie rzecz biorąc, mammografię zaleca się od 50. roku życia, co dwa lata, ponieważ ryzyko rozwoju raka piersi rośnie wraz z wiekiem. Dla kobiet z grupy podwyższonego ryzyka, na przykład z historią raka piersi w rodzinie, badania te mogą być wskazane już od 40. roku życia.
– USG piersi natomiast jest często zalecane młodszym kobietom, zwłaszcza tym, które mają gęstszą tkankę piersiową, ponieważ w ich przypadku mammografia może być mniej skuteczna. USG może być również stosowane jako uzupełnienie mammografii w razie potrzeby.
– Oprócz badań obrazowych, warto zacząć regularne samobadanie piersi już od wczesnej dorosłości. Dzięki temu kobiety lepiej poznają swoje ciało i mogą szybciej zauważyć ewentualne zmiany, które powinny skonsultować z lekarzem.
– Kluczowe jest to, aby dostosować plan badań do indywidualnych potrzeb i ryzyka, dlatego ważna jest rozmowa z lekarzem, który pomoże ustalić, kiedy i jakie badania będą najodpowiedniejsze. Regularna profilaktyka to najlepszy sposób na wczesne wykrycie raka piersi i zwiększenie szans na skuteczne leczenie.
Czy są grupy kobiet, które są bardziej narażone na zachorowanie na raka piersi? Jakie czynniki zwiększają ryzyko?
dr n. med. A. Szcześniewska: – Istnieją grupy kobiet, które są bardziej narażone na zachorowanie na raka piersi, a ryzyko to może być związane z różnymi czynnikami. Przede wszystkim, wiek odgrywa znaczącą rolę – kobiety powyżej 50. roku życia są w grupie podwyższonego ryzyka, ponieważ ryzyko zachorowania wzrasta wraz z wiekiem.
– Historia rodzinna również ma duże znaczenie. Kobiety, u których bliscy krewni, jak matka czy siostra, chorowali na raka piersi, są bardziej narażone. Często te przypadki są związane z mutacjami genetycznymi, zwłaszcza w genach BRCA1 i BRCA2, które znacząco podnoszą ryzyko zachorowania. Jeśli w rodzinie występowały takie przypadki, warto zastanowić się nad badaniami genetycznymi.
– Gęstość tkanki piersiowej to kolejny czynnik ryzyka. Kobiety z gęstszą tkanką piersiową mają trudności z wykryciem zmian podczas mammografii, co sprawia, że nowotwór może być później zdiagnozowany.
– Styl życia także odgrywa ważną rolę. Otyłość, brak aktywności fizycznej, palenie papierosów oraz nadużywanie alkoholu mogą zwiększać ryzyko zachorowania na raka piersi. Z kolei czynniki hormonalne, takie jak długotrwałe stosowanie hormonalnej terapii zastępczej (HTZ), wczesny początek menstruacji i późna menopauza, również mogą podnosić to ryzyko.
– Nie można zapomnieć o tym, że kobiety, które nie miały dzieci, albo miały je po 30. roku życia, mogą być bardziej narażone na raka piersi.
– Świadomość tych czynników ryzyka jest kluczowa. Warto porozmawiać z lekarzem, jeśli któryś z nich dotyczy Ciebie, aby ustalić najlepsze kroki profilaktyczne lub diagnostyczne.
Jaką rolę w profilaktyce raka piersi odgrywa samobadanie piersi i jak często kobiety powinny je wykonywać?
dr n. med. A. Szcześniewska: – Samobadanie piersi odgrywa istotną rolę w profilaktyce raka piersi, ponieważ pozwala na wczesne wykrycie zmian i lepsze zrozumienie własnego ciała. Regularne badanie piersi pomaga kobietom szybciej zauważyć wszelkie niepokojące zmiany, takie jak guzki, zgrubienia, zmiany skórne czy zmiany w kształcie piersi. Wczesne wykrycie takich zmian znacząco zwiększa szanse na skuteczne leczenie.
– Samobadanie ma również dodatkową wartość – poprzez regularne badanie kobiety lepiej poznają swoje ciało, co ułatwia zauważenie, gdy coś się zmienia. Poczucie kontroli nad własnym zdrowiem, jakie daje regularne samobadanie, zwiększa świadomość zdrowotną i motywuje do dbania o siebie.
Jak często powinno się wykonywać samobadanie piersi?
dr n. med. A. Szcześniewska: – Zaleca się robić to raz w miesiącu, najlepiej tydzień po zakończeniu miesiączki, kiedy piersi są mniej wrażliwe. Dla kobiet, które nie mają cyklu menstruacyjnego, dobrym pomysłem jest ustalenie stałego dnia każdego miesiąca na samobadanie. Dodatkowo warto prowadzić notatki dotyczące tego, co się zauważa podczas badania, aby łatwiej wychwycić ewentualne zmiany.
– Samobadanie to prosty, a zarazem skuteczny sposób dbania o swoje zdrowie. Jeśli podczas badania pojawią się jakiekolwiek niepokojące sygnały, warto jak najszybciej skonsultować się z lekarzem. Regularne obserwowanie swojego ciała jest kluczowe dla wczesnego wykrycia raka piersi.